ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ

Σχετικά πρόσφατα έγινε γνωστό ότι η διαδικασία αλλοίωσης των αγγείων (αθηροσκλήρωση) ξεκινά πολύ νωρίς, ήδη από την παιδική ηλικία, και γίνεται εμφανής αργότερα στην ενήλικη ζωή. Η υψηλή χοληστερίνη είναι ένας από τους εχθρούς των αγγείων και όσο παραμένει ανεξέλεγκτη συμβάλλει καθοριστικά στην αθηροσκλήρωση.

Το ερώτημα λοιπόν είναι πόσο πρέπει να είναι η ανώτερη φυσιολογική τιμή χοληστερίνης στα παιδιά προκειμένου να μην δημιουργεί βλάβες στις αρτηρίες τους. Στον μέσο άνθρωπο οι ορατές βλάβες στις αρτηρίες αρχίζουν να εμφανίζονται από την εφηβική ηλικία υπό μορφή γραμμώσεων που εξελίσσονται σε αθηρωματικές πλάκες. Οι πλάκες αυτές μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπάσουν και να δημιουργήσουν συνθήκες για έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο, ακόμα και σε ηλικίες κάτω των 40 ετών. Μελέτες έδειξαν ότι περίπου το 20% των ανδρών με υψηλή χοληστερίνη κινδυνεύουν να πάθουν καρδιαγγειακή νόσο μέχρι τα 50 χρόνια.

Όταν σκεφτόμαστε «υψηλή χοληστερίνη» έρχεται στο νου η εικόνα ενός υπέρβαρου παιδιού που δεν ασκείται και καταναλώνει κακής ποιότητας φαγητό (junk food). Ωστόσο υπάρχουν και παιδιά που είναι αδύνατα, γυμνάζονται συστηματικά, τρώνε υγιεινά και σε μια τυχαία εξέταση παρουσιάζουν υπερβολικά υψηλή τιμή χοληστερίνης, που εύλογα προκαλεί ερωτήματα στους γονείς σχετικά με την προέλευσή της. Πρόκειται συνήθως για την οικογενή υπερχοληστερολαιμία, μια κατάσταση γνωστή ευρέως και ως «κληρονομική χοληστερίνη». Η πάθηση αφορά 1 στα 500 παιδιά και συνδέεται με θετικό οικογενειακό ιστορικό για υψηλή χοληστερίνη και καρδιαγγειακά νοσήματα σε μικρή ηλικία. Συνήθως δεν συνοδεύεται από κάποιο εξωτερικό σημείο (ιδιαίτερα στα Ελληνόπουλα) που να παραπέμπει σε υψηλή χοληστερίνη, οπότε οδηγεί αθόρυβα σε βλάβες στα αγγεία που σταδιακά επιδεινώνουν τη λειτουργία τους, την ανατομία τους και τελικά οδηγούν σε κάποιο σημαντικό καρδιαγγειακό συμβάν σε μικρή ηλικία.

Άλλες αιτίες της αυξημένης χοληστερίνης στα παιδιά•
1.  Διατροφή γεμάτη με κορεσμένα λιπαρά, junk food, fast food
2.   Η παχυσαρκία
3.  Ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, νοσήματα ήπατος και νεφρών
4.  Ο καθιστικός τρόπος ζωής, με πολλές ώρες διάβασμα, τηλεόραση, ενασχόληση με υπολογιστή και βίντεο games

Ποια παιδιά πρέπει να κάνουν εξέταση για χοληστερίνη;


1. Όλα 9-11 ετών και ξανά 17-21 ετών
2. Παιδιά >2 ετών που ο ένας γονιός τους έχει χοληστερίνη μεγαλύτερη από 240.
3. Παιδιά που ένας από τους γονείς τους (συγγενής πρώτου βαθμού) έχει παρουσιάσει καρδιακά προβλήματα όπως στηθάγχη, έμφραγμα, αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, εγκεφαλικό επεισόδιο, σε ηλικία μικρότερη των 55 χρόνων.
4. Παχύσαρκα
5. Παιδιά με χρόνια νοσήματα π.χ διαβήτη, αυτοάνοσα, πολυκυστικές ωοθήκες
6. Έφηβοι που καπνίζουν
7. Παιδιά που λαμβάνουν θεραπεία με κορτιζόνη ή για επιληψία

Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο έλεγχος;


Οι γενικές αίματος πρέπει να περιλαμβάνουν και ολική χοληστερίνη, ολικά λιπίδια, τριγλυκερίδια, HDL και LDL χοληστερίνη.
Οι μετρήσεις αυτές πρέπει να γίνονται μετά από 12 ώρες νηστεία.

Ποια είναι τα επιθυμητά επίπεδα χοληστερίνης στα παιδιά 2-19 ετών

Ολική χοληστερίνη (mg/dL)
Επιθυμητά κάτω από 170
Οριακά από 170 -199
Υψηλά πάνω από 200

LDL cholesterol (mg/dL)
Επιθυμητά κάτω από 110
Οριακά από 110 -129
Υψηλά πάνω από 130

Πότε λέμε ότι ένα παιδί έχει παθολογική χοληστερίνη;


Στα παιδιά, ολική χοληστερόλη άνω των 170 mg/dl θεωρείται ψηλή.

Πως αντιμετωπίζεται ένα παιδί με υπερλιπιδαιμία;
Παιδιά με χοληστερόλη πάνω από αυτά τα επίπεδα, θα πρέπει παρακολουθούνται από παιδο-διατροφολόγο και να λαμβάνονται μέτρα για την μείωση της.

Είναι σημαντικό να αποφεύγεται
1. συχνή κατανάλωση τροφών με υψηλή συγκέντρωση κορεσμένων λιπαρών (τηγανητά, κόκκινο κρέας, τυρί) και ιδιαίτερα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως Trans, δηλαδή τα φαγητά κυρίως των Fast Foods.
2. Τροφές με υπερβολικά πολλές θερμίδες και απλά σάκχαρα
3. Είναι καλό να προτιμώνται τροφές με πολλά ωφέλιμα λιπαρά (πχ ψάρι, ελαιόλαδο)
4. Η σωστή διατροφή θα πρέπει κυρίως να εστιάζεται σε φρούτα και χυμούς πάσης φύσεως, εμπλουτισμένη με λαχανικά και γενικότερα φυτικά προϊόντα
5. Οι έφηβοι με υψηλή χοληστερίνη δεν πρέπει να καπνίζουν ή να είναι υπέρβαροι
6. Οι γονείς πρέπει να θέσουν ως πρώτη προτεραιότητα την αλλαγή καθιστικών συνηθειών και την ενασχόληση του παιδιού με γυμναστική και αθλητική δραστηριότητα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Με απλά λόγια η βάση του διαιτολογίου των παιδιών με υψηλή χοληστερίνη θα πρέπει να είναι η Μεσογειακή δίαιτα με τα λαδερά και τα όσπρια.

Σε μερικές μόνο περιπτώσεις μεγαλύτερων παιδιών με έντονη διαταραχή υπερλιπιδαιμίας που δεν ανταποκρίνεται στις αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, μπορεί να χρειαστεί να γίνει λήψη από το παιδί φαρμάκου για τον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων από ειδικό παιδο-ενδοκρινολόγο.

Πηγή: sportsacademies.opap.gr