5 facts για τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά
Γράφουν οι Δρ. Αναστάσιος Παπαλαζάρου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Αδελαΐς Αθανασάτου, PhD
Είναι πολύ πιθανό να έχετε ακούσει για τη νέα τάση που ονομάζεται «ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά», δηλαδή τα κοινώς ονομαζόμενα «γλυκαντικά» που μας προσφέρουν γλυκιά γεύση χωρίς θερμίδες! Ωστόσο, ο βομβαρδισμός πληροφοριών – όχι απαραίτητα επιστημονικά τεκμηριωμένων!- μπορεί να σας έχει προκαλέσει σύγχυση για το αν είναι ασφαλές να τα καταναλώνουμε. Τι ισχύει τελικά; Είναι ασφαλή; Ας τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή…
Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι συστατικά με έντονη γλυκύτητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι 30-3000 φορές γλυκύτερα από τη ζάχαρη και παρέχουν λίγες ή καθόλου θερμίδες. Έτσι, όταν καταναλώνονται αντί για ζάχαρη σε διάφορα τρόφιμα και ροφήματα, μας προσδίδουν λιγότερες θερμίδες ενώ παράλληλα βοηθούν να συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε τη γλυκιά γεύση, που μάλιστα, έμφυτα όλοι μας αποζητούμε, όπως προκύπτει από επιστημονικά δεδομένα!
Fact #1:Ασφαλή και εγκεκριμένα! Διεθνώς αναγνωρισμένες αρχές, όπως η Κοινή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα Πρόσθετα Τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (JECFA WHO/FAO) και η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ελέγχουν διεξοδικά και επιβεβαιώνουν την ασφάλεια τους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα συνήθη χρησιμοποιούμενα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι η ακετοσουλφάμη-Κ, η ασπαρτάμη, το κυκλαμικό οξύ, η σακχαρίνη, η σουκραλόζη και οι γλυκοζίτες στεβιόλης (γλυκαντικό από το φυτό στέβια), και δηλώνονται ξεκάθαρα στα συστατικά της διατροφικής ετικέτας των περιεχόμενων τροφίμων ή ροφημάτων. Για κάθε γλυκαντικό, η EFSA ορίζει την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (Α.Η.Π.) που αντιστοιχεί στη μέγιστη ποσότητα που μπορεί να καταναλώνει κανείς εφ’ όρου ζωής χωρίς κανένα κίνδυνο για την υγεία. Παράδειγμα: Μια γυναίκα 60kg μπορεί να φτάσει την ΑΗΠ ασπαρτάμης (40 mg/ kg σωματικού βάρους / ημέρα) εάν καταναλώνει καθημερινά 280 επιτραπέζια δισκία ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών ή 20 κουτάκια αναψυκτικών με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά για όλη της τη ζωή.
Fact #2: Δεν αυξάνουν την πρόσληψη θερμίδων. Η χρήση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών μπορεί να προωθήσει μακροπρόθεσμα τη διατροφική συμμόρφωση βελτιώνοντας την ποικιλία και τη γεύση ενός διαιτολογίου με μειωμένο ενεργειακό περιεχόμενο. Ανασκοπήσεις τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατά βούληση πρόσληψη ενέργειας είναι χαμηλότερη σε άτομα που καταναλώνουν ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά σε τρόφιμα ή ροφήματα συγκριτικά με τα άτομα που κατανάλωναν ζάχαρη.
Fact #3: Βοηθούν στη διαχείριση του βάρους. Πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν τη θετική επίδραση των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στη μειωμένη πρόσληψη θερμίδων. Η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας των Rogers και συν.(2015) έδειξε ότι η κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών είναι χρήσιμη για τη σχετική μείωση της πρόσληψης ενέργειας και του σωματικού βάρους, ενώ βρέθηκε ότι τα επιστημονικά στοιχεία δεν υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών αυξάνει την πρόσληψη ενέργειας, άρα και θερμίδων.
Fact #4: Κατάλληλα για άτομα με διαβήτη. Η σημασία των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών είναι αδιαμφισβήτητη για τα άτομα με διαβήτη σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας (ΑDA), δεδομένου ότι δεν επιδρούν στα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα και δεν παρέχουν θερμίδες. Η EFSA, με ισχυρισμό υγείας, αναφέρει ότι τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά βοηθούν στη μείωση της μεταγευματικής απόκρισης γλυκόζης.
Fact #5: «Φιλικά» προς τα δόντια. Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά δεν προωθούν τη φθορά των δοντιών, καθώς δεν υφίστανται ζύμωση. Η EFSA το 2010 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση αιτίας-αποτελέσματος μεταξύ της κατανάλωσης τσίκλας χωρίς ζάχαρη και της μείωσης πέτρας και τερηδόνας των δοντιών. Επιπλέον, σε συνδυασμό με την καλή οδοντική υγιεινή, οι οδοντίατροι τα συστήνουν ως ένα τρόπο για την πρόληψη της φθοράς των δοντιών.
LIGHT ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΜΗΔΕΝ ΘΕΜΡΙΔΕΣ. Έτσι, με βάση τα ημερινά επιστημονικά δεδομένα, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται σε μια πληθώρα τροφίμων και ροφημάτων είναι ασφαλή. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάτε πως με εξαίρεση τα light αναψυκτικά και τα κρύα ροφήματα τσαγιού, τα υπόλοιπα τρόφιμα που τα περιέχουν αποδίδουν λιγότερες θερμίδες από την «κλασική» εκδοχή, όχι όμως μηδενικές.
Βιβλιογραφία:
· EFSA, EFSA Journal 2013;11(12):3496 / Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame as a food additive http://www.efsa. europa.eu/en/efsajournal/pub/3496.htm.
· Fitch C, Keim KS. J AcadNutr Diet. (2012); 112(5):739-58., Fitch C, Keim KS; Academy of Nutrition and Dietetics. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: use of nutritive and nonnutritive sweeteners. J Acad Nutr Diet. (2012) May; 112(5):739-58.
· EFSA, EFSA Journal 2011;9(6):2229 / EFSA NDA (EFSA Panel on Dietetic Products Nutrition and Allergies (2011) Scientific opinion on the substantiation of health claims related to intense sweeteners and contribution to the maintenance or achievement of a normal body weight (ID 1136, 1444, 4299), reduction of post-prandial glycaemic responses (ID 4298), maintenance of normal blood glucose concentrations (ID 1221, 4298), and maintenance of tooth mineralisation by decreasing tooth demineralisation
(ID 1134, 1167, 1283) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006. EFSA Journal 9: 2229.
· EFSA, EFSA Journal 2010;8(10):1775/ EFSA Scientific Opinion on the substantiation of a health claim related to sugar free chewing gum and reduction of tooth demineralisation which reduces the risk of dental caries pursuant to Article 14 of Regulation (EC) No 1924/2006; Adopted 10 September 2010 http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1775.htm
Αναστάσιος Παπαλαζάρου MSc, PhD, Αδελαΐς Αθανασάτου, MSc, PhDc
Αναδημοσίευση από Vita Νοεμβρίου 2017