Η αξία των αρχαίων σπόρων στη διατροφή μας
Γράφει η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Είναι αλήθεια πως τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία τροφίμων, «ακούγοντας» τις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού, έχει δώσει μεγάλη έμφαση στην παραγωγή προϊόντων με υψηλή θρεπτική αξία. Φυσικά, σ’ αυτή την προσπάθεια έχει συμβάλει σημαντικά η αλματώδης εξέλιξη τόσο της επιστήμης όσο και της τεχνολογίας. Ωστόσο, ορισμένες φορές το μόνο που χρειάζεται για να βελτιώσουμε την ποιότητα της διατροφής μας είναι να “κοιτάξουμε πίσω” και να εμπιστευτούμε τις διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας, ακόμα και των αρχαίων πολιτισμών. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η χρήση αρχαίων σπόρων, όπως το δίκοκκο σιτάρι, οι σπόροι Chia και η κινόα για τη δημιουργία ψωμιού του τοστ σε φέτες, που είναι διαθέσιμο στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Το δίκοκκο σιτάρι
Η καλλιέργεια του δίκοκκου σιταριού στην Ελλάδα ξεκίνησε πριν χιλιάδες χρόνια όμως τα τελευταία χρόνια έχει επιστρέψει δυναμικά στο προσκύνιο λόγω των πολύτιμων ιδιοτήτων του. Ο καρπός του αποτελείται από δύο σπόρους οι οποίοι καλύπτονται από ένα σκληρό «κέλυφος», το οποίο δεν απομακρύνεται από τους σπόρους κατά το θερισμό. Έτσι, ο καρπός παραμένει πάντοτε «ντυμένος», διατηρώντας τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά του, τα οποία περιλαμβάνουν:
þφυτικές ίνες, που είναι απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου και συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης
þβιταμίνες του συμπλέγματος Β όπως η θειαμίνη (Β1), που συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος
þμέταλλα όπως το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός και ο φώσφορος
þπρωτεΐνη, που συμβάλλει στη διατήρηση ή/και αύξηση του μυικού ιστού
Οι σπόροι Chia έχουν καταγωγή από την κεντρική και νότια Αμερική και, μάλιστα, αποτελούσαν μέρος της καθημερινής διατροφής των Αζτέκων. Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει δυναμική είσοδο και στην ελληνική αγορά. Εκτός από το ψωμί, κάποιοι τους προσθέτουν σε τρόφιμα όπως δημητριακά πρωινού, μπάρες ενέργειας και γιαούρτι, ενώ άλλοι προτιμούν να τους αναμειγνύουν σε νερό και να τους καταναλώνουν με τη μορφή «ζελέ». Μπορεί να είναι πολύ μικροί σε μέγεθος, όμως, όπως φαίνεται, η θρεπτική τους αξια είναι μεγάλη! Αποτελούν πλούσια πηγή ινών αλλά και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (ιδίως ω-3), που συμβάλλουν στην υγεία της καρδιάς.
H κινόα (quinoa)
H κινόα, που στη γλώσσα των Ίνκας σήμαινε ‘’μητέρα όλων των καρπών’’, χαρακτηρίζεται ως ψευδοδημητριακό, αφού μπορεί να ανήκει στα πλατύφυλλα φυτά (όπως π.χ. το σπανάκι), καταναλώνεται, όμως, με τον ίδιο τρόπο που καταναλώνονται τα δημητριακά. Το βασικό χαρακτηριστικό για το οποίο έχει γίνει διάσημη η κινόα είναι πως, αν και αποτελεί προϊόν φυτικής προέλευσης, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη. Μάλιστα, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η πρωτεΐνη της είναι υψηλή σε απαραίτητα αμινοξέα, ενώ υπάρχουν και μελέτες που υποστηρίζουν ότι η κινόα μπορεί να αποτελέσει πηγή πλήρους πρωτεΐνης (όπως αυτή που περιέχεται σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης). Επιπλέον, θεωρείται καλή πηγή φυτικών ινών αλλά και μετάλλων όπως ο σίδηρος και το μαγνήσιο, που μεταξύ άλλων, συμβάλλουν στη μείωση της κόπωσης.
Όπως βλέπουμε, λοιπόν, οι αρχαίοι σπόροι έχουν πολλά να μας προσφέρουν! Για να καρπωθούμε τα οφέλη τους τόσο για τη διατροφή όσο και για την υγεία μας, αρκεί να εντάξουμε στην καθημερινή μας διατροφή τρόφιμα που βασίζονται σε αυτούς, όπως το ψωμί σε φέτες που μπορούμε μάλιστα να βρούμε στα super markets, δημιουργώντας θρεπτικούς συνδυασμούς, όπως:
þψωμί με δίκοκκο σιτάρι με αβοκάντο και βραστό αυγό/σολομό
þψωμί με Chia και κινόα με ταχίνι/φυστικοβούτυρο και φέτες μπανάνας