Αντιοξειδωτικά: Ένας ακόμη μύθος μακριά από την πραγματικότητα;

Ο λόγος για τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών και την ομιλία του Καθηγητή Διατροφής του Ανθρώπου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών που ολοκληρώθηκε εχθές, στα πλαίσια ενός επιστημονικού debate γύρω από τα αντιοξειδωτικά, στο 11ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Διατροφής που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στη Μαδρίτη.

Ο καθηγητής κ. Ζαμπέλας ξεκίνησε την ομιλία του αναγνωρίζοντας τα αίτια που μας οδήγησαν στο να ερευνήσουμε τη χρήση συμπληρωμάτων αντιοξειδωτικών. Οι αερόβιοι οργανισμοί χρησιμοποιούν το οξυγόνο σε διάφορες διεργασίες του μεταβολισμού. Η διαδικασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία δραστικών μορίων οξυγόνου, με επιβλαβή αποτελέσματα για το σώμα. Η ανακάλυψη της βλαπτικής δράσης των δραστικών μορίων οξυγόνου, αύξησε το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας ως προς το εάν τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών θα μπορούσαν να δράσουν προστατευτικά.

Έτσι, αντιοξειδωτικές βιταμίνες όπως οι A, C & E, αλλά και συστατικά όπως το σελήνιο, η αργινίνη, τα φλαβονοειδή, το συνένζυμο Q10, η ακετυλο-L-καρνιτίνη έχουν μελετηθεί ως προς την αντιοξειδωτική-προστατευτική τους δράση. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών; Μάλλον αποθαρρυντικά: Αν και επιδημιολογικές μελέτες παρατήρησης και μελέτες σε ζώα έδειξαν κατά καιρούς μια προστατευτική δράση ως προς τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών, οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους δεν φαίνεται να δείχνουν καμιά επίδραση είτε χρησιμοποιώντας συμπλήρωμα ενός μόνο αντιοξειδωτικού είτε συνδυασμού τους. Μάλιστα σε πρόσφατη μετα-ανάλυση, οι ερευνητές κατέληξαν πως η συμπληρωματική χορήγηση β-καροτένιου, βιταμίνης Α και η βιταμίνης Ε αυξάνει τη θνησιμότητα, ενώ προτείνουν την περαιτέρω διερεύνηση της επίδρασης της βιταμίνης C και του σεληνίου.

Σύμφωνα με τον κ. Ζαμπέλα, τρεις είναι οι κύριοι λόγοι που αιτιολογούν τα αποθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα: (α) η υπο ή υπερ δοσολογία που χρησιμοποιήθηκε στις έρευνες, (β) οι προ-οξειδωτικές ιδιότητες κάποιων αντιοξειδωτικών υπό συγκεκριμένες συνθήκες και (γ) η λανθασμένη επιλογή δείγματος. Πρόσφατα μάλιστα, προτάθηκε πως η υπερκατανάλωση αντιοξειδωτικών πιθανόν μειώνει τη ρύθμιση σημαντικών αντιοξειδωτικών που παράγονται από το ίδιο μας το σώμα, υποβαθμίζει σημαντικά μέρη του ανοσοποιητικού μας συστήματος ή ακόμη πιθανόν να αυξάνει τη μικροβιακή καταστροφή ή τη φυσιολογική κυτταροπροστατευτική ανταπόκριση στην καταστροφή ιστών.

Κλείνοντας την ομιλία του ο καθηγητής κ. Ζαμπέλας, ανέφερε πως η συμπληρωματική χορήγηση αντιοξειδωτικών δε θα έπρεπε να συστήνεται εφόσον δεν φαίνεται να υπάρχουν ωφέλιμες δράσεις της συμπληρωματικής χορήγησης αντιοξειδωτικών σε ασθένειες όπως τα καρδιαγγειακά, η υπέρταση, ο καρκίνος και οι αλλεργίες και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αυξάνουν τη θνησιμότητα.