Η Διατροφική συνιστώσα στην εποχή του κορονοιού.
Γράφει ο Δρ Αναστάσιος Παπαλαζάρου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc, PhD
Η γρήγορη εξάπλωση της COVID-19 σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο, ανάγκασε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στις 11.3.2020 να ανακηρύξει πανδημία τον φονικό ιό. Έτσι πλέον η σύσταση «μένουμε σπίτι» φαίνεται να αποτελεί μονόδρομο για την αντιμετώπιση της κατάστασης έως τώρα και η τήρηση του θα αποδειχθεί βαρόμετρο για την διάρκεια και την ένταση των κρουσμάτων και των θανάτων.
Όμως «το μένω σπίτι» εγκυμονεί κινδύνους, που αν τους παραβλέψουμε θα καταλήξουμε, όταν ξυπνήσουμε από αυτό τον εφιάλτη, με περισσότερα κιλά, αδρανείς και ίσως περισσότερα προβλήματα υγείας.
Δυο είναι τα σημαντικότερα ερωτήματα που αιωρούνται στο χώρο της Διατροφής όλο αυτό το διάστημα και κινούνται μεταξύ του μαγικού δίπολου: ενίσχυση του ανοσοποιητικού κι αποφυγή αύξησης βάρους λόγω του εγκλεισμού στο σπίτι.
Ας τα δούμε όμως αναλυτικά:
1. Μπορεί η Διατροφή να ενισχύσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και συνεπώς να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων πιθανής μας μόλυνσης από το ιό;
Πρόσφατη θέση τόσο του Βρετανικού Συλλόγου Διαιτολόγων (BDA) όσο και του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων Διατροφολόγων (ΠΣΔΔ) ξεκαθαρίζει ότι σε υγιή άτομα επιπρόσθετη πρόσληψη συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών δεν ενισχύει περαιτέρω, αλλά συμβάλλει στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας μηχανισμού. Μέχρι σήμερα, ο Ευρωπαϊκός Φορέας Ασφάλειας Τροφίμων έχει καταρρίψει όλους τους ισχυρισμούς τροφίμων ή συστατικών τροφίμων ως προστατευτικά ενάντια στις λοιμώξεις. Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά θρεπτικά συστατικά με τεκμηριωμένο ρόλο στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, κανένα όμως δεν ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες, πανελλαδικής εμβέλειας, δείχνουν ότι σε σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού παρατηρούνται διαιτητικές προσλήψεις σε χαμηλότερα από τα συνιστώμενα επίπεδα, σε σημαντικά στοιχεία, όπως η βιταμίνη D, το ασβέστιο, ο σίδηρος κα. Αν και οι περισσότερες μελέτες που δείχνουν ισχυροποίηση της ανοσοποιητικής λειτουργία αφορούν δόσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές που βρίσκονται στις τροφές, η υιοθέτηση ενός σωστά σχεδιασμένο διατροφικού πλάνου, πλήρες σε όλα τα θρεπτικά συστατικά φαίνεται να είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ. Έτσι, εξασφαλίζουμε την σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Να θυμόμαστε, ότι ένα ισχυρό ανοσοποιητικό δεν μας αποτρέψει από το να προσβληθούμε από τον ιό, αλλά αν/όταν αυτό συμβεί, να μπορέσει ο οργανισμός μας να τον αντιμετωπίσει με τα ελαφρύτερα δυνατά συμπτώματα. Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι τα δεδομένα για τον SARS-CoV-2 είναι περιορισμένα, καθημερινά αναδύονται επιστημονικά στοιχεία με όχι πάντα συγκλίνοντα συμπεράσματα και συνεπώς και η διατροφική παράμετρος στην εξίσωση της COVID-19, θα πρέπει να ερμηνευτεί με την ανάλογη επιφύλαξη.
2. Πως γίνεται να μην πάρω βάρος αυτή την περίοδο;
Η μείωση της φυσικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την μεγαλύτερη έκθεση στο φαγητό που υπάρχει στο σπίτι, οδηγούν στον «αναπόδραστο» δρόμο της αύξησης βάρους. Έχουμε γεμίσει τα ράφια και το ψυγείο μας, ωσάν να βρισκόμασταν σε περίοδο κατοχής κι έχει αποδειχθεί ότι όσο περισσότερο είμαστε εκτεθειμένοι σε ένα τρόφιμο-πειρασμό τόσο περισσότερες οι πιθανότητες να το καταναλώσουμε ….χωρίς να πεινάμε. Παράλληλα, το στρες, η συναισθηματική φόρτιση της περιόδου, το άγχος του περιορισμού, αυξάνουν τις πιθανότητες της συναισθηματικής υπερφαγίας, της κατανάλωσης δηλαδή φαγητού για να καλύψουμε συναισθηματικά κενά….χωρίς πραγματικά να πεινάμε.
Θα μπορούσαμε να κάνουμε δεκάδες συστάσεις για το πώς θα μπορούσαμε να σπάσουμε τον «αναπόδραστο» δρόμο της αύξησης του δείκτη της ζυγαριάς. Ωστόσο οι 5 σημαντικότερες, με βάση μελέτες που αφορούν την αποτελεσματικότητα τεχνικών στην τροποποίηση συμπεριφοράς, είναι οι ακόλουθες :
1. Να ζυγίζεσαι τακτικά……ακόμα και καθημερινά. Όταν βλέπεις τη ζυγαριά σου να ανεβαίνει μείωσε το φαγητό σου την επόμενες μέρες ή αύξησε τη δραστηριότητα σου.
2. Απέφευγε τρόφιμα-πειρασμούς. Μην βάζεις στο σπίτι σου πατατάκια, σοκολάτες, μπισκοτάκια κα. Αντί αυτού ετοίμασε σπιτικά υγιεινά σνακς όπως καροτακια, αγγουράκια με ντιπ από χούμους, πεστο ελιάς κα. Ακόμα κι αν τα πάρεις μην τα έχεις σε ορατό κι ευκολοπροσβασιμο μέρος. Τοποθετήστε τα στο πίσω μέρος του ψυγείου ή σε ένα ψηλό ράφι σε δυσκολοπροσβάσιμο σημείο.
3. Κατέγραφε το τι τρως. Στο τέλος κάθε μέρας σκέψου το τι έχεις φάει και κατέγραψε σε ένα χαρτί ή χρησιμοποίησε εφαρμογές του εμπορίου.
4. Μην παραγγέλνεις φαγητό από έξω. Προτίμησε το σπιτικό φαγητό. Πλέον έχεις πολύ χρόνο για να αναζητήσεις στο διαδίκτυο θρεπτικές συνταγές της αρεσκείας σου με λίγες θερμίδες.
5. Κάθε πρωί να θυμίζεις στον εαυτό σου . Όταν ξυπνήσουμε από αυτόν τον εφιάλτη θα είναι καλοκαίρι και δεν μπαίνουμε στα ρούχα μας.
Μένουμε σπίτι για να εμποδίσουμε τη γρήγορη διάδοση του SARS-CoV-2 κάνοντας το κοινωνικό μας καθήκον, αλλά παράλληλα προσέχουμε και τρώμε υγιεινά. Ας αξιοποιήσουμε αυτό το διάστημα κι ας κάνουμε πράγματα που δεν είχαμε το χρόνο να κάνουμε πριν όπως, πρόσβαση σε πιο υγιεινές συνήθειες.
Δρ Αναστάσιος Παπαλαζάρου, MSc, PhD
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πτυχιούχος και Διδάκτορας Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
www.drpapalazarou.gr