Η ευεργετική δράση του καφέ απέναντι στη Νόσο Alzheimer: Νέα μελέτη!
Γράφει η Δάφνη Μπαλαφούτη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Όλοι μας έχουμε ακούσει για τη συγκεκριμένη νόσο. Ονομάστηκε έτσι από τον Γερμανό νευρολόγο Aloïs Alzheimer, ο οποίος το 1907 περιέγραψε πρώτος τα συμπτώματα καθώς και τα νευροπαθολογικά χαρακτηριστικά της νόσου ενώ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πρόκειται για την πιο συνήθη αιτία της άνοιας αφού ευθύνεται για το 60–70% όλων των περιπτώσεών της. Με την εξέλιξη της νόσου, συμπτώματα όπως η εξασθένηση της μνήμης, προβλήματα προσανατολισμού, δυσκολία σε ορισμένες απλές δραστηριότητες όπως το ντύσιμο, διαταραχές της σκέψης και του λόγου κ.ά. επηρεάζουν την καθημερινή ζωή του ατόμου.
Μέχρι στιγμής μπορεί να μην υπάρχει κάποιου είδους θεραπεία για τη συγκεκριμένη νόσο, ωστόσο η έρευνα για τη νόσο Alzheimer αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τους επιστήμονες αφού τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται φαρμακευτικές ουσίες οι οποίες επιβραδύνουν σε ένα βαθμό την εξέλιξη της νόσου και ελέγχουν τα συμπτώματά της ενώ παράλληλα μελετάται η δράση διαφόρων βιοδραστικών συστατικών τροφίμων και ροφημάτων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεάσουν την εξέλιξή της. Φυσικά, ο καφές, δεν θα μπορούσε να μην αποτελέσει ένα επίσης ενδιαφέρον αντικείμενο προς μελέτη για τους επιστήμονες, καθότι, αφενός, περιέχει εκατοντάδες βιοδραστικές ουσίες με πιθανές ευεργετικές ιδιότητες κι αφετέρου καταναλώνεται σε μεγάλη ποσότητα παγκοσμίως (σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κατανάλωσή του αγγίζει καθημερινά τα 3,5 δισεκατομμύρια φλιτζάνια!).
Λίγα λόγια για τη νέα μελέτη…
Ο ερευνητής Jee Wook Kim και οι συνεργάτες του, επιχείρησαν να μελετήσουν μία πιθανή συσχέτιση της δράσης του καφέ απέναντι στη Νόσο Alzheimer στον ανθρώπινο οργανισμό. Στη μελέτη, συμμετείχαν 411 άτομα μεταξύ 55 και 90 ετών που δεν έπασχαν από άνοια (οι 129 από αυτούς είχαν ήπιας μορφής), οι οποίοι υποβλήθηκαν σε εκτενή κλινική αξιολόγηση και σε διάφορες εγκεφαλικές απεικονίσεις. Παράλληλα, κλήθηκαν να απαντήσουν αναφορικά με την ποσότητα καφέ που κατανάλωναν κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου αλλά και καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Η υψηλότερη μακροχρόνια πρόσληψη καφέ είναι πολύ πιθανό να συνεισφέρει στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης παθολογικών καταστάσεων της νόσου Alzheimer…
Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης ήταν πως τα άτομα που κατανάλωναν μακροχρόνια αυξημένη ποσότητα καφέ (≥ 2 φλιτζάνια την ημέρα) είχαν μειωμένη και στατιστικά σημαντική πιθανότητα εμφάνισης της νόσου (λόγω μειωμένης εναπόθεσης της πρωτεΐνης βήτα – αμυλοειδούς στον εγκέφαλο – ενός συγκεκριμένου παθολογικού χαρακτηριστικού που αποτελεί και τη βασική αιτία της νόσου) σε σύγκριση με τα άτομα που προσλάμβαναν μακροπρόθεσμα <2 φλιτζάνια καφέ την ημέρα. Η πρόσληψη καφέ που αφορούσε το τελευταίο έτος, δεν συσχετίστηκε με μειωμένη πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου, ενώ για τη μελέτη της μακροχρόνιας πρόσληψης καφέ, λήφθηκαν υπόψη πολλοί παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σχέση αυτή, όπως το φύλο, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και η κατανάλωση αλκοόλ.
Όπως συμβαίνει με όλες τις μελέτες, έτσι και η συγκεκριμένη έχει ορισμένους περιορισμούς που θα αναφέρουμε για να γίνει κατανοητό ότι η εξαγωγή οποιουδήποτε συμπεράσματος πρέπει να γίνεται με επιφυλάξεις. Καταρχάς πρόκειται για μία μελέτη συγχρονικού χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει πως η σχέση μεταξύ της νόσου και του παράγοντα (μακροχρόνια πρόσληψη καφέ) εξετάστηκε σε μια δεδομένη χρονική στιγμή- δε βασίστηκε, δηλαδή σε μακροχρόνια παρατήρηση των συμμετεχόντων. Συνεπώς είναι δύσκολο να βγουν συμπεράσματα αιτίου-αποτελέσματος, δηλαδή να αποδειχθεί ότι ο συσχετισμός που βρέθηκε είναι πραγματικά αιτιολογικός. Επίσης, ενδέχεται να υπήρξε σφάλμα εκ μέρους των συμμετεχόντων οι οποίοι μπορεί π.χ. λόγω αδύναμης μνήμης να οδηγήθηκαν σε υπερκαταγραφή ή υποκαταγραφή της πρόσληψης καφέ. Επιπλέον, δεν είναι ξεκάθαρο για τους ερευνητές το αν η σχέση που βρέθηκε οφείλεται σε συγκεκριμένο συστατικό του καφέ ή σε συνέργεια πολλών συστατικών μαζί.
Η έρευνα αυτή λοιπόν αποτελεί τη βάση για τη μελέτη της επίδρασης του καφέ στη νόσο Alzheimer όσον αφορά στον ανθρώπινο οργανισμό, χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για να διαλευκάνουν ποιο ή ποια συστατικά του καφέ δρουν ευεργετικά έναντι στις παθολογικές καταστάσεις που συνδέονται με τη νόσο, ενώ η μελέτη και του ντεκαφεϊνέ καφέ θα μπορούσε να «ρίξει φως» στο τοπίο αναφορικά με την πιθανή δράση της καφεΐνης.
Πηγές:
• World Health Organization Factsheets: Dementia. Available online: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia
• Kim, J.W., Byun, M.S., Yi, D. et al. Coffee intake and decreased amyloid pathology in human brain. Transl Psychiatry 9, 27