Καφές και διαβήτης τύπου 2: νέα επιστημονικά δεδομένα
Γράφει η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc
Δε θα ήταν υπερβολή αν χαρακτηρίζαμε το σακχαρώδη διαβήτη ως μια από τις μεγαλύτερες «μάστιγες» του σύγχρονου κόσμου. Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον διαβήτη, από το 1980 έως το 2014, ο αριθμός των ενηλίκων που πάσχουν από διαβήτη στον κόσμο εκτοξεύτηκε από τα 108 στα 422 εκατομμύρια-δηλαδή σχεδόν τετραπλασιάστηκε- και συνεχίζει να αυξάνεται.
Η δραματική αυτή άνοδος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη αύξηση του διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) καθώς και των παραγόντων που συνδέονται άρρηκτα μαζί του, όπως το υπέρβαρο και η παχυσαρκία. Δεδομένης της έκτασης του προβλήματος, η επιστημονική κοινότητα έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον της στην ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών ή διατροφικών προσεγγίσεων με σκοπό την πρόληψη της ανάπτυξης του ΣΔ2.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο καφές είναι από τα πιο δημοφιλή ροφήματα, αφού εκτιμάται πως η παγκόσμια ημερήσια κατανάλωσή του αγγίζει τα 3,5 δισεκατομμύρια φλιτζάνια! Λόγω της τόσο ευρείας κατανάλωσής του αλλά και της “πολυπλοκότητάς” του ως ρόφημα- περιέχει περίπου χίλιες αρωματικές και εκατοντάδες βιοδραστικές ουσίες-, ο καφές δε θα μπορούσε να μην προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών. Έτσι, έχουν διεξαχθεί πολυάριθμες μελέτες στην προσπάθεια να διερευνηθεί η επίδραση της κατανάλωσής του στο μεταβολισμό και την ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μεγάλη ανασκόπηση μελετών, η οποία εξέτασε 30 προοπτικές μελέτες και συνολικά 1.185.210 συμμετέχοντες, η κατανάλωση καφέ συνδέεται αντιστρόφως με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε πως για κάθε φλιτζάνι καφέ που πίνουμε σε ημερήσια βάση, ο κίνδυνος μειώνεται κατά περίπου 6%. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως τα άτομα που καταναλώνουν συστηματικά μέτρια ποσότητα καφέ (2-3 φλιτζάνια/ημέρα) έχουν περίπου 15% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν. Αξίζει να αναφερθεί πως παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και με κατανάλωση καφέ χωρίς καφεΐνη ή μη φιλτραρισμένου καφέ.
Όσον αφορά την επίδραση του καφέ στο μεταβολισμό, έχει προταθεί πως η κατανάλωση καφέ- και πιο συγκεκριμένα καφέ με καφεΐνη- μπορεί να αυξήσει τη θερμογένεση, δηλαδή την παραγωγή θερμότητας στον οργανισμό μας μέσω διαφόρων μεταβολικών μηχανισμών. Μ’ αυτόν τον τρόπο, προάγεται η απώλεια βάρους και, κατά συνέπεια, μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, η συστηματική κατανάλωση καφέ μπορεί δυνητικά να συμβάλει και στην υγεία του εντέρου, αφού φαίνεται πως το χλωρογενικό οξύ (αντιοξειδωτικό συστατικό του καφέ) πιθανόν να έχει πρεβιοτική δράση, βοηθώντας στη βελτίωση της εντερικής μικροχλωρίδας.
Βλέπουμε, συνεπώς, πως ο καφές δε μας χαρίζει απλά τη μοναδική γεύση και το άρωμά του, αλλά μπορεί να αποδειχθεί και πολύτιμος σύμμαχος για την υγεία μας. Αυτό, ωστόσο, δε σημαίνει πως πρέπει να οδηγηθούμε σε υπερβολές, αφού στην καθημερινότητά μας συστήνεται- σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA)- η μέτρια κατανάλωση καφεΐνης. Πιο συγκεκριμένα, για τους ενήλικες στο γενικό πληθυσμό θεωρείται ασφαλής η ημερήσια πρόσληψη έως και 400 mg καφεΐνης (που αντιστοιχεί π.χ. περίπου σε 4 κούπες ζεστού/ ποτήρια κρύου στιγμιαίου καφέ).
Απολαύστε, λοιπόν, την αγαπημένη σας καθημερινή συνήθεια, αφού μπορεί στο μέλλον να αποδειχθεί άκρως πολύτιμη!
Πηγές
1. Carlström M, Larsson SC. Coffee consumption and reduced risk of developing type 2 diabetes: a systematic review with meta-analysis. Nutr Rev. 2018 Jun 1;76(6):395-417. doi: 10.1093/nutrit/nuy014.
2. World Health Organization. Global Report on Diabetes. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2016. http://www.who.int/diabetes/global-report/en/.
3. EFSA (2015) Scientific Opinion on the Safety of Caffeine, EFSA Journal, 13(5):4102