Ο καφές εναντίον της κατάθλιψης: νέα ερευνητικά δεδομένα

Γράφει η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc

Όταν ακούμε τη λέξη “υγεία”, τις περισσότερες φορές το μυαλό μας πάει στην καλή φυσική κατάσταση, το φυσιολογικό σωματικό βάρος, τις «καλές» αιματολογικές εξετάσεις κλπ. Όμως, πολλές φορές ξεχνάμε πως για να είμαστε πραγματικά υγιείς, πρέπει να νιώθουμε καλά όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά.

Στην εποχή μας, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία είναι η κατάθλιψη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πάσχοντες ξεπερνούν τα 300 εκατομμύρια, ενώ όσον αφορά την Ευρώπη, τα δεδομένα είναι ανησυχητικά, αφού κάθε χρόνο 1 στους 15 ανθρώπους πάσχει από μείζονα κατάθλιψη. Λαμβάνοντας υπόψη την έκταση που έχει λάβει το πρόβλημα, η επιστημονική κοινότητα δε θα μπορούσε να μη βρίσκεται σε ένα διαρκή αγώνα με στόχο την ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της νόσου. Στο στόχαστρο, λοιπόν, των επιστημόνων τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί και ο ρόλος της διατροφής στις ψυχικές διαταραχές.

Ο καφές έχει προσελκύσει από νωρίς το ενδιαφέρον των ερευνητών κι αυτό δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη. Από τη μία, όπως όλοι γνωρίζουμε, αποτελεί ένα ρόφημα με τεράστια κατανάλωση παγκοσμίως, η οποία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αγγίζει καθημερινά τα 3,5 δισεκατομμύρια φλιτζάνια! Από την άλλη, ως προς τη σύστασή του, ο καφές είναι ένα πολύπλοκο μείγμα που συγκεντρώνει περίπου χίλιες αρωματικές και εκατοντάδες βιοδραστικές ουσίες με πιθανές ευεργετικές ιδιότητες. Έτσι, όλο και περισσότερες μελέτες έρχονται να «ρίξουν φως» στην πιθανή επίδραση της κατανάλωσης καφέ στην κατάθλιψη.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στην Ισπανία και συμπεριέλαβε δείγμα 14.413 συμμετεχόντων, η κατανάλωση καφέ μπορεί να έχει προστατευτικό ρόλο ενάντια στην εμφάνιση κατάθλιψης. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε πως τα άτομα που συνήθιζαν να πίνουν τουλάχιστον 4 φλιτζάνια καφέ ημερησίως παρουσίασαν κατά 63% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης σε σύγκριση με αυτούς που έπιναν λιγότερα από 1. Αξίζει να σημειωθεί πως δεν παρατηρήθηκαν αντίστοιχα αποτελέσματα για τον καφέ χωρίς καφεΐνη.

Υπάρχουν δύο βασικές υποθέσεις που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τη σχέση μεταξύ της υψηλότερης πρόσληψης καφέ και μιας πιθανής μείωσης του κινδύνου κατάθλιψης. Σύμφωνα με την πρώτη, η ευεργετική δράση του καφέ οφείλεται στην περιεκτικότητά του σε καφεΐνη, ένα αλκαλοειδές που ασκεί διεγερτική επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Πληθώρα μελετών έχουν συσχετίσει την πρόσληψη καφεΐνης με αυξημένα επίπεδα προσοχής, εγρήγορσης και αίσθησης ενεργητικότητας. Από την άλλη, ο καφές έχει υψηλή συγκέντρωση σε πολυφαινόλες, όπως το χλωρογενικό οξύ και η τριγωνελλίνη, που έχουν αντιφλεγμονώδη ικανότητα. Επομένως, η κατανάλωση καφέ θα μπορούσε να έχει προστατευτικό ρόλο ενάντια στη φλεγμονή χαμηλής έντασης, η οποία φαίνεται να εμπλέκεται στην παθογένεση της κατάθλιψης.

Συμπερασματικά, μέσα σε μια κούπα καφέ δε βρίσκουμε μόνο την αγαπημένη μας γεύση αλλά κι ένα σύμμαχο για την ψυχική μας υγεία. Φυσικά αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να οδηγηθούμε σε υπερβολές, αφού πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τις διεθνείς συστάσεις για την κατανάλωση καφεΐνης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), για τους ενήλικες στο γενικό πληθυσμό θεωρείται ασφαλής η ημερήσια πρόσληψη έως και 400 mg καφεΐνης (που μπορεί να μεταφραστεί σε περίπου 4 κούπες ζεστού/ ποτήρια κρύου στιγμιαίου καφέ).

Κάντε, λοιπόν, ένα διάλειμμα και πιείτε ένα καφέ… στην υγειά σας!

Πηγές