Οι βιταμίνες παχαίνουν. Μύθος ή αλήθεια ;

Οι ρίζες της διαδομένης φημολογίας περί της συσχέτισης βιταμινικής πρόσληψης και αύξησης βάρους απορρέουν από δυο φαινόμενα:

Το πρώτο, που συνδέεται με κάποιο τρόπο με την παραδοσιακή προτροπή των γιαγιάδων και μαμάδων «φάε το φαγητό σου να πάρεις τις βιταμίνες σου», δημιούργησε τη λανθασμένη εντύπωση ότι οι βιταμίνες περιέχουν θερμίδες, όπως περιέχει το φαγητό.
Το δεύτερο αφορά στο γεγονός ότι η έλλειψη βιταμινών είναι κοινό σύμπτωμα της ανορεξίας, τόσο λόγω ψυχογενών διαταραχών, όσο και λόγω ηλικίας(1). Επομένως, οι συστάσεις για επαρκή βιταμινική πρόσληψη που σχετίζεται με την αποκατάσταση των φυσιολογικών δραστηριοτήτων του ανορεκτικού ατόμου συγχύστηκαν με την πιθανή αύξηση της όρεξης που, ταυτόχρονα, παρατηρείται σε αυτά τα άτομα. Στην πραγματικότητα, όμως, οι βιταμίνες αποκαθιστούν ή καλύτερα επιχειρούν να αποκαταστήσουν μεταβολικές διαταραχές, μεταξύ των οποίων είναι και η μειωμένη όρεξη.
Αν το δούμε λίγο πιο ψύχραιμα, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Γνωρίζουμε ότι η απουσία βιταμινών, αλλά ακόμα και μετάλλων και ιχνοστοιχείων, μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, κόπωση, διαταραχές ύπνου, όπως και γνωσιακές δυσκολίες, ευερεθιστότητα, ορμονικά προβλήματα. Επομένως, όταν το άτομο παρουσιάζει παρατεταμένη κόπωση, θα αναζητήσει ενεργειακή αποκατάσταση μέσω της τροφής, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο την ημερήσια ενεργειακή του πρόσληψη, αλλά και τις πιθανότητες να πάρει βάρος. Ακόμα, πολυάριθμες μελέτες, σήμερα, έχουν δείξει τη σύνδεση μεταξύ διαταραχών του ύπνου και παχυσαρκίας(2). Έλλειψη βιταμινών (κυρίως βιταμίνης D), έχει συσχετισθεί με συναισθηματικές διαταραχές, όπως μελαγχολία και κατάθλιψη, φαινόμενα που συχνά οδηγούν σε υπερφαγικά επεισόδια κι επακόλουθη αύξηση βάρους(3). Ενώ, τέλος, ορμονικές διαταραχές (π.χ. αυτές της εμμήνου ρύσεως) έχουν επίσης συνδεθεί με αύξηση όρεξης και ταυτόχρονη αύξηση βάρους.

Συμπερασματικά, οι βιταμίνες δεν παχαίνουν γιατί πολύ απλά δεν αποδίδουν ενέργεια. Μάλλον το αντίθετο φαίνεται συμβαίνει, καθώς η εξασφάλιση επάρκειας βιταμινών, μετάλλων κι ιχνοστοιχείων διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων (π.χ. κόπωση, διαταραχές ύπνου) που οδηγούν σε αυξημένη όρεξη και ταυτόχρονη μεγαλύτερη πρόσληψη τροφής και επακόλουθα αύξηση βάρους.